Pater Damiaan van Molokai
Een heilige zendeling uit het aartsbisdom
Pater Damiaan (Tremelo, 3 januari 1840 – Molokai, 15 april 1889), geboren als Jozef De Veuster, was een Belgische pater van de Congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria (ook wel 'Picpuspaters' genoemd). Als missionaris is hij wereldwijd gekend door zijn inzet voor de uitgestoten melaatsen op het eiland Molokai in Hawai. Hij is de beschermheilige voor de lepralijders en aidspatiënten. Omdat zijn sterfdag regelmatig in de Goede Week valt, wordt zijn feestdag niet op 15 april gevierd maar op 10 mei, de verjaardag van zijn aankomst in 1873 op Molokai.
In november 1884 werd bij Damiaan zelf ook lepra vastgesteld. Hij stierf toen hij 49 jaar oud was. Zijn zelfopoffering fascineerde vele mensen over de gehele wereld. Op verzoek van zijn kloosterorde schreef koning Leopold op 12 februari 1935 een brief aan president Franklin Roosevelt om de repatriëring van de stoffelijke resten van Pater Damiaan te vragen. Het lichaam werd overgebracht van Hawai naar San Francisco en vandaar naar de havenstad Christobal Met het Belgische opleidingsschip Mercator kwam het op 3 mei 1936 aan in Antwerpen. Damiaans stoffelijk overschot werd overgebracht naar Leuven en plechtig bijgezet in de crypte van de Sint-Antoniuskerk aan het Pater Damiaanplein.
Zaligverklaring
Op 7 juli 1977 werd Damiaan eerbiedwaardig verklaard door paus Paulus VI. Op 4 juni 1995 werd hij door paus Johannes Paulus II zalig verklaard tijdens een openluchtmis voor de Basiliek van Koekelberg. De Medische Commissie van de Congregatie voor de Heiligverklaringen had op 5 december 1991 de genezing van een Franse kloosterzuster die aan darmkanker leed erkend als mirakel. Na de plechtigheid werd de rechterhand van Pater Damiaan als relikwie overgebracht naar Molokai.
Heiligverklaring
Audrey Toguchi uit Hawaï genas in 1998 op onverklaarbare wijze van uitgezaaid liposarcoom, onder andere in haar longen, nadat ze had gebeden op het graf van Damiaan. Haar arts had haar eerder medegedeeld dat er van haar ziekte nog nooit iemand genezen was. De Rooms-katholieke Kerk erkende ook deze genezing als een wonder. De twee wonderen samen lieten de heiligverklaring van Damiaan toe. Op zondag 11 oktober 2009 werd Pater Damiaan heilig verklaard door paus Benedictus XVI in de Sint-Pietersbasiliek te Rome, in aanwezigheid van onder andere kardinaal Danneels, koning Albert en koningin Paola en toenmalig premier Herman Van Rompuy.
Damiaan in de Sint-Romboutskathedraal
Ter gelegenheid van de zaligverklaring nam de kerkraad het initiatief om Damiaans gedachtenis met een kunstwerk te eren. Men koos daarbij voor een werk met een didactisch en expressief karakter, zodat het nieuwe monument niet alleen de gelovigen maar ook de talrijke toeristen zou kunnen aanspreken. De betekenis van het beeld overstijgt de historische anekdotiek en verwijst naar de evangelische waarden die ook voor onze tijd een blijvende opdracht inhouden.
Het porseleinen kunstwerk, in 1994 gemaakt door Achiel Pauwels, confronteert elke bezoeker met zijn geweten en zijn verantwoordelijkheid en doet een beroep op zijn engagement naar elke noodlijdende mens. Damiaan wordt er voorgesteld als Veronica, die met haar zweetdoek het gelaat van de lijdende christus verzachtte. In tegenstelling tot de courante afbeeldingswijze is het doek bewust leeg gelaten : het menselijk leed heeft immers vele gezichten. Het bijschrift naast het beeld drukt de onvoorwaardelijke overgave van Damiaan uit : Wie liefheeft zegt nooit ik maar altijd wij : 'WIJ MELAATSEN'.
