Sint-Jan-Berchmans

De bevrijdingsklok

Deze vierde klok is de jongste van de zes en vervangt sinds 1950 de luidklok Maria. Maria hangt sindsdien stil in de toren als vaste beiaardklok. Ze kan dus niet meer luiden. Maria had voor 1950 als toon C, maar Staf Nees liet ze een halve toon lager stemmen. Die herstemming is echter niet goed gelukt en sindsdien heeft de klok de bijnaam “Valse Marie”. Achteraf gezien had men misschien beter Maria gelaten wat ze was en Jan-Berchmans naar B gestemd. Maria heeft ook de bijnaam “dievenklok” : ze luidde tijdens terechtstellingen. Maria is de enige klok die Salvator I nog gekend heeft : ze zijn waarschijnlijk samen gegoten door Simon Waghevens in het jaar 1498. Er is echter nog een oudere klok in de toren: “de Jesus klok” uit 1480. Jesus is in dit geval dus ouder dan Maria en hangt als vaste klok in de oude beiaard.

Terug naar onze bevrijdingsklok, gegoten te Doornik in 1947 door Marcel Michiels (de neef van de vader van Luc Michiels). Op 26 mei 1947, pinkstermaandag, is ze gewijd door kardinaal Van Roey. Het zou nog drie jaar duren vooraleer de klok haar plaats innam in de toren. Zij werd langs binnen omhoog getakeld; niet met het looprad maar met een elektrische lier die ondertussen afgebroken is. Die constructie, met motor, stond in de kraankamer naast het looprad. We kunnen goed zien dat de klok opgehangen is aan de gerecupereerde luidbrug van Maria.

Tijdens de recente werken aan de klokken is Jan-Berchmans opnieuw stevig vastgemaakt aan die luidbrug. Door de jaren heen was er speling ontstaan waardoor de klok tijdens het veelvuldig luiden voor de zondagsmis een centimeter gezakt was. De Bevrijdingsklok kan vanaf nu weer een belangrijke rol spelen. Luiden op 4 september voor de bevrijding van Mechelen, en ook op 8 mei en 11 november. Het luiden voor de gewone zondagmis zou vanaf nu kunnen gebeuren door Magdalena. Libertus kan dagelijks luiden voor de ochtendmis. Zo kunnen we weer een beter onderscheid maken tussen gewone zondagsmissen en kerkelijke hoogdagen wanneer er een van de zwaardere klokken gebruikt kan worden.

O klokke der Bevrijding

Bronzen klokke der Bevrijding
Wij brengen u vandaag ter wijding
Laat maar galmen over onze stede
Uw lied voor vrijheid en voor vrede
Van uit onze fiere torens, daarboven in de wolken
Kwam steeds uw bronzen stemme ons lief en leed vertolken
Uw jubeltonen klonken blij
Bij vrolijk spel en feestgetij
Of machtig dreunde over ’t land
Uw stormgelui bij wereldbrand
Toen vurige nazibenden u voerden uit den lande
Met laf geweld van wapen en alle recht ten schande
Toen men U uit de torens smeet
En U voor eeuwig zwijgen deed
Toen was ’t alsof ons eigen ziel
Met iedere klok aan stukken viel
Wanneer dan de bevrijding ons weer bracht rust en vrede
Toen galmd’ uw jubeltonen weer over dorp en stede.
u zijt gij weer onze fiere tolk
Onze stem, ons hart, ons hele volk
Verkondig over land en zee
Onze strijd voor vrijheid en vree.

Tekst J.G.